مدیتیشن یا مراقبه درمانی برای اضطراب

مدیتیشن یا مراقبه یکى از درمان هاى پیشرفته امروزى بشمار مى رود و مى توان آن را تحت عنوان «طب فکرى-بدنی» طبقه بندى کرد.
بسیارى از پزشکان، مدیتیشن را به عنوان یک روش درمانى برای پایین آوردن فشار خون و تنفس بهتر مبتلایان به آسم و آرامش بیشتر در اضطراب هاى روزانه توصیه مى کنند. در بعضى موارد مدیتیشن به منظور یک روش درمانى مکمل در کنار سایر درمان ها به بیمار توصیه مى شود. استفاده از مدیتیشن براى درمان چیز جدیدى نیست.
بهبودى بوسیله این روش از دیرباز در فرهنگ هاى قدیم و در سراسر جهان وجود داشته و در ادیان مختلف به آن اشاره شده است.
در حقیقت بطور عملى بسیارى از گروه هاى مذهبى مدیتیشن را در صورت هاى مختلفى به اجرا در مى آورند.
ارزش آن در کاهش درد و افزایش بهبودى سلامت انسان از سالیان گذشته امرى کاملاً اثبات شده مى باشد.
امروزه از اضطراب بعنوان شایعترین اختلال روانپزشکى نام برده مى شود و براى بر طرف کردن آن و استرس هایش، از تکنیک ها و روش هاى مختلف داروئى و غیر داروئى استفاده مى نمایند.
یکى از روش هاى درمانى مفید و رایج براى مشکل اضطراب، مدیتیشن است.

بطور کلى مراقبه منظم و مداوم، حتى اگر تنها چندروز انجام شود از نظر کاهش تنش، چهار نتیجه اساسى و حیاتى در پى دارد:

فرآیند توجه کردن را بهبودى مى بخشد
مهار انسان را در پردازش افکار خود افزایش مى دهد
توانایى کنترل هیجانات افزایش مى یابد
به تنش زدایى بدن کمک مى کند
مدیتیشن تنها آنچه که یوگاکارها با نشستن در “دامنه کوه هاى هیمالیا” انجام مى دهند، نیست. بلکه یک روش انعطاف پذیر مقابله با استرس، اضطراب و بسیارى از وضعیت هاى خاص پزشکى است که هر روزه بطور روز افزون “صلح و آرامش داخلی” ما را به هم مى زنند.
یک فیلسوف چینى به نام Chuang Tzu مبدع روشى از مدیتیشن Sitting Forgetting  است که در آن چینى ها کاملاً آرام مى نشینند و هیچ حرکتى انجام نمى دهند و در واقع، از طریق فکر نکردن به افکار ناراحت کننده و آزار آور براى خود یک «ناشتایى فکری» یا «روزه ذهنی» ایجاد مى کنند.
این روزه ذهنی که در مدیتیشن رخ مى دهد، مغز و روح را کاملاً تصفیه کرده و همانند ناشتایى بدنى “گرسنگی” عمل مى کند.
ناشتایى بدنى و ناشتایى فکرى هر دو کاملاً طبیعى بوده و در واقع یک روش جوان سازى بافت هاى بدن مى باشند که به وسیله خالى کردن بدن و روح از تمام سیگنال هاى ورودى عذاب آور براى مدت چند دقیقه یا چند روز اتفاق مى افتد.
در سال ١٩٦٠ و دهه بعد از آن گزارشات زیادى مى رسید که حاکى از اثرات یوگا و مدیتیشن در هندی هایى بود که مى توانستند بطور خارق العاده اى سطوح هوشیارى و کنترل سیستم هاى غیر ارادى بدن خود را تحت کنترل در آورند.
این گزارشات که صحت آن ها مورد تایید دانشمندان بود، دانشمندان علوم بهداشتى را که در آن زمان از عوارض دارویى بسیارى از داروها ناامید شده بودند، امیدوار ساخت که مدیتیشن یک راه حل با ارزش و ایمن براى کاهش استرس بوده و استفاده از آن بسیار لذت بخش است.
پاتریشیا نوریس از کلینیک Menninger Clinic در آمریکا در گزارشى عنوان کرد که افراد تحت مطالعه وى که مدیتیشن را اجرا مى کردند، ایمنى بدنشان در مقابل ایدز و سرطان افزایش پیدا کرده است.
همچنین وى این روش ها را براى افراد معتاد به مواد مخدر و الکل آزمود و دریافت که مدیتیشن یکى از بهترین روش هایى استکه اعتماد به نفس این افراد را در مقابل ترک مواد مخدر و الکل یارى مى کند.
در تحقیق دیگرى در ١٩٩٠ پزشکان و فیزیولوژیست هاى دانشگاه استانفورد این روش ها را روى شش هزار داوطلب اجرا کردندو تقریباً نزدیک به همه آنان اذعان داشتند که روش هاى مدیتیشن بسیار سودمند مى باشند.
هربرت بنسن، متولد ۱۹۳۵ و متخصص قلب در دانشکده پزشکى هاروارد، از مدیتیشن به عنوان یک پاسخ آرامش دهنده نام مى برداو کشف کرده است که مراحل مدیتیشن با تاثیرات سیستم عصب سمپاتیک، همان سیستمى که شخص را وادار به فراریا جنگ و گریز مى کند، مستقیماً در تضاد و تاثیرات متقابل مى باشد .
دستگاه عصبی سمپاتیک در حالت استرس فعال‌تر شده، انسان را برای نبرد یا فرار آماده‌تر می‌کند؛ البته این دستگاه به صورت همیشگی نیز فعال بوده، در تنظیم سوخت‌ و ساز پایۀ بدن نقش دارد. سیستم عصب سمپاتیک مردمک را گشاد مى کند و باعث بالا رفتن فشار خون و تعداد تنفس مى شود، سیستم عصب سمپاتیک مردمک را گشاد مى کند و باعث بالا رفتن فشار خون و تعداد تنفس مى شود،مدیتیشن معکوس عمل کرده و باعث پایین آوردن فشار خون و تنش عضلانى مى شود.
در عصر ما ، نیاز به مدیتیشن بیشتر از هر زمانى احساس مى شود.

براى کسانیکه مایلند در معنویت و مسائل معنوى-روانی پیشرفت نمایند، آموزش مدیتیشن مفید است ،زیرا مدیتیشن سبب مى شود ذهن فرد بهتر و عمیق تر به حقیقت یابى بپردازد، بیشتر و کاملتر معارف لازم را جمع آورى کند ،و به زندگى آزادتر و پربارترى برسد.

مدیتیشن فرد را قادر مى کند که بر حواس خود غلبه نماید و از بند زمان آزاد شود.

تأثیرات مفید مدیتیشن

تأثیرات جسمى:

         استراحت عمیقى که در مدیتیشن اتفاق مى افتد، ضربان قلب و بار اضافى روى آنرا بشدت کاهش مى دهد        

     باعث کاهش در میزان لاکتات خون مى شود،

ازدیاد بیش از اندازه این ترکیب و اسید لاکتیک در یاخته‌های ماهیچه‌ای سبب گرفتگی و درد ماهیچه ها می‌شود

      کاهش فشار خون

     افزایش مقاومت پوستى

     کاهش در میزان کلسترول

میزان کلسترول بدن رابطه مستقیمى با بیماری هاى قلبى و عروقى بدن دارد

     افزایش میزان هوا در ریه ها که نتیجه مستقیمى بر تنفس آسانتر و بهتر دارد

این اثرات مخصوصاً در بیماران آسمى قابل توجه است.

 افزایش اثرات بیولوژیک:

یک تحقیق استاندارد درباره پیرى که بصورت طولانى مدت در آمریکا انجام شده است، ثابت کرده است که کسانى که بصورت مداوم

 از مدیتیشن استفاده مى کنند ، حداقل به مدت ٥ سال، بطور متوسط ١٢ سال جوان تر از سن همسالان خود هستند

    باعث کاهش در میزان رادیکال هاى آزاد تولید شده در عضلات که مى تواند باعث تخریب بافتى بدن شوند، مى شود

ثابت شده است که این رادیکال هاى آزاد رابطه تنگاتنگى با پیرى زودرس دارند

در انسان مهم‌ترین رادیکال آزاد اکسیژن است

مولکول اکسیژن در معرض تشعشعات مختلف، استرس، دودهای ناشی از استعمال دخانیات، … با گرفتن تک الکترون از دیگر مولکول‌ها، دست به تخریب دیگر مولکول‌ها، سلول‌ها و دی ان ای می‌زند.

حاصل فعالیت رادیکال‌های آزاد در بدن انواع تباهی یا دژنراسیون Degeneration ، سرطان‌، دیابت، نارسایی‌های قلبی، آسیب‌های مغزی،

مشکلات عضلانی، پیری زودرس، آسیب‌های چشمی و در کل ضعف سیستم ایمنی بدن است.

در این میان آنتی اکسیدان‌ها به عنوان اصلی‌ترین راه مبارزه با رادیکالهای آزاد و بازسازی سلول‌های تخریب شده مطرح می‌شوند

چرا که موجب تخریب آن و افزایش کارایی سیستم ایمنی بدن در مقابل انواع بیماری‌ها می گردد.

پژوهشگران دانشگاه پزشکی شیکاگو با بررسی عادت غذایی ۶۰۰۰ نفر دریافتند که آن دسته از افرادی که دچار مشکلات فراموشی و نظایر آن نیستند در عادت غذایی خود غذاهای سرشار از ویتامین ای گنجانده‌اند

ویتامین ای دارای خواص آنتی‌اکسیدانی است و رادیکال‌های آزاد را که محتملاً می‌توانند به سلول‌های مغز آسیب بزنند، مهار می‌کند.

تأثیرات روانى:

          بهبود روحیه و اخلاق و رفتار شخص

در نتیجه مدیتیشن، ارتباطات صحیح مغزى افزایش پیدا مى کند

این کار منجر به درک صحیح شخص در زندگى و بهبود اخلاق و رفتار مى شود

        کاهش اضطراب و افسردگى

      کاهش تحریک پذیرى

     افزایش قدرت یادگیرى و حافظه

        افزایش اعتماد به نفس

     افزایش احساس جوانى و حیات

    افزایش شور و شادمانى در شخص

   افزایش امید از زندگى

      در صورتى که هر یک از شرایط یا ناراحتى هاى زیر را دارید، مدیتیشن می تواند تا حد زیادى در درمان سودمند واقع شود:

اعتیاد به مواد مخدر و دارو

استرس هاى شدید و مدام

دردهاى مزمن

در یک تحقیق، ٧٢% از بیماران مبتلا به دردهاى مزمن، حداقل به مقدار ٣٣ % پس از یک دوره ٨ هفته اى مدیتیشن تفکرى، با کاهش درد مواجه شده اند.

بارداری

کلاس هاى آمادگى براى زایمان بطور معمول همان روش هاى مدیتیشن را به زنان باردارآموزش مى دهند این روش ها به بانوان باردار تمرین هاى تنفس عمیق به منظور کاهش درد و استرس هنگام زایمان را یاد مى دهند.

دردهاى روماتیسمى

تکنیک هاى مدیتیشن همچنین یک عنصر کلیدى در کنترل درد بیماری هاى روماتیسمى در دانشگاه استانفورد مى باشد .

در این دانشگاه بیشتر از ١٠٠هزار نفر که از بیماری هاى روماتیسمى رنج مى بردند، در یک کلاس آموزش ١٢ ساعته از تمرین هاى شبیه به مدیتیشن به عنوان بخشى از یک برنامه کنترل روماتیسم سود بردندافرادى که آموزش دیدند پس از آموزش ذکر کردند که ٢٠-١٥ درصد در کنترل درد موفقیت داشتند .

سرطان و بیماری هاى مزمن

در تحقیق جامعى در استرالیا بر بیماران سرطانى نشان داد که درد ٧٣% از کل بیماران مورد مطالعه در یک دوره ١٠ ساله کاهش یافت.

همچنین از لحاظ علمى ثابت شد که بطور کلى ١٠% از اندازه تومور آنان کاهش یافت و ۵۰% در کیفیت زندگى آنان موثر بود.

بیماریهاى قلبى

فشارخون بالا

نازایى

افرادى که از نازایى رنج می برند، افرادى هستند که به شدت از افسردگى و اضطراب شکایت دارند.

در تحقیقات مختلفى که در این زمینه انجام شد، یک عده از این افراد تحت تمرین هاى آرمیدگی Relaxation قرار گرفتند .

مقایسه این افراد با افرادى که تمرین نکرده بودند، نشان داد که اجرا کنندگان مدیتیشن شانس بیشترى براى باردار شدن خواهند داشت

  دردهاى قبل از قاعدگى

سردردهاى ناشى از استرس Tension Headache

فیبرومیالژیا Fibromyalgia

در۱۰٪ تا ۱۲٪ جمعیت، دردهای اسکلتی-عضلانی دیده می‌شود که علت ساختاری یا التهابی برای آنها یافت نمی‌شود.

فیبرومیالژی سندرم درد اسکلتی-عضلانی مزمنی است که با درد در سطح گسترده، نقاط حساس، خستگی و اختلال خواب مشخص می‌شود و اتیولوژی آن ناشناخته است درد مزمن و تندرنس عضلانی و نقاط اتصال عضلانی مشخصه آن است..

بحران هاى تنفسى مثل آسم

      پایه و اساس تمام بیماری هاى بالا را اضطراب و استرس و افسردگى، تشکیل مى دهند

       تکنیک هاى مدیتیشن بطور کلى با کم کردن اضطراب و استرس بیماران نقش قابل توجهى در بهبودى آنان ایفا مى کنند،به شرط اینکه این تکنیک ها مداوم و با اصول به اجرا در آیند.